Hành trình 15 ngày – từ lý thuyết đến thực hành khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST) đã và đang trở thành động lực phát triển kinh tế tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Những năm gần đây, chúng ta chứng kiến ngày càng nhiều bạn trẻ, doanh nghiệp nhỏ và thậm chí cả các trường đại học tham gia mạnh mẽ vào phong trào khởi nghiệp. Tuy nhiên, để những ý tưởng tiềm năng có thể biến thành sản phẩm, dịch vụ thực sự, rồi vươn ra thị trường và phát triển bền vững, thì chỉ đam mê thôi chưa đủ. Điều cần thiết là một quy trình huấn luyện bài bản, kết hợp cả lý thuyết lẫn thực hành.

Đó cũng chính là triết lý của khóa đào tạo, chuyển giao nền tảng và chương trình giảng dạy cho Trung tâm khởi nghiệp tại địa phương và trường đại học trong khuôn khổ nhiệm vụ 844.NV15.BLISS.04-25. Khóa học được thiết kế kéo dài 15 ngày, không quá dài nhưng đủ để học viên đi qua một hành trình trọn vẹn: Từ hiểu khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là gì, đến thực hành xây dựng ý tưởng, thử nghiệm sản phẩm, mô hình kinh doanh, tiếp cận khách hàng và cuối cùng là thuyết trình gọi vốn.

Từ nền tảng lý thuyết đến trải nghiệm thực hành

Khóa đào tạo được thiết kế khoa học, chia thành hai phần song hành: buổi sáng dành cho lý thuyết, buổi chiều dành cho thực hành. Đây chính là cấu trúc giúp học viên vừa nắm vững cơ sở tri thức, vừa rèn luyện kỹ năng áp dụng thực tế.

Ở phần lý thuyết, học viên được tiếp cận toàn diện những khái niệm, công cụ và phương pháp quan trọng. Bắt đầu từ việc hiểu thế nào là đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo, họ dần đi sâu vào cách xây dựng sứ mệnh, tầm nhìn và giá trị cốt lõi cho một doanh nghiệp. Đây được coi là “kim chỉ nam” giúp startup không lạc hướng trong hành trình phát triển.

Khi đã có tầm nhìn rõ ràng, học viên bước vào quá trình phát triển ý tưởng, tạo sản phẩm mẫu (prototype) và thực hiện các thử nghiệm. Song song, họ được làm quen với công cụ Business Model Canvas – tấm bản đồ kinh doanh giúp xác định phân khúc khách hàng, kênh phân phối, nguồn thu và chi phí. Những buổi học tiếp theo lại tập trung vào yếu tố thị trường: phát triển khách hàng tinh gọn, xây dựng bản đồ đối tác, xác định thách thức và chuẩn bị lộ trình gọi vốn. Nhờ đó, học viên không chỉ có kiến thức nền tảng, mà còn nắm rõ cách khởi nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt.

Nếu buổi sáng là lúc “nạp tri thức”, thì buổi chiều lại là khoảng thời gian học viên trực tiếp trải nghiệm. Ngay từ những ngày đầu, họ được tham gia thảo luận nhóm để phân biệt sự khác nhau giữa kinh doanh truyền thống và khởi nghiệp ĐMST. Bài tập xây dựng sứ mệnh và tầm nhìn cho một dự án giả định giúp học viên hiểu rõ tầm quan trọng của định hướng chiến lược.

Các buổi sau, học viên được yêu cầu tìm hiểu xu hướng sản phẩm tại Việt Nam và thế giới, thiết kế kế hoạch tiếp cận thị trường và KPI, rồi điền đầy đủ vào Business Model Canvas. Một hoạt động đặc biệt là mô phỏng trên nền tảng Cờ Kỳ Lân, nơi học viên thiết lập “bàn cờ khởi nghiệp” và trải qua những tình huống như điều hành một công ty thật sự. Không chỉ vậy, họ còn phải khảo sát khách hàng chéo, đóng vai nhà đầu tư và tham gia thuyết trình gọi vốn. Chính sự nhập vai này rèn luyện kỹ năng phản biện, hợp tác và pitching – những kỹ năng không thể thiếu khi bước ra thị trường.

Điều đáng nói là tất cả các hoạt động đều được dẫn dắt bởi những chuyên gia giàu kinh nghiệm như Phạm Duy, Trần Minh Lân, Nguyễn Cửu Long, Trần Lương Thành… Học viên không chỉ học lý thuyết, mà còn được chia sẻ câu chuyện thực tiễn từ những người đã từng trải qua hành trình khởi nghiệp.

Giá trị lan tỏa cho hệ sinh thái khởi nghiệp địa phương

Một trong những điểm hấp dẫn nhất của khóa đào tạo là học viên không phải đóng học phí. Họ chỉ cần chuẩn bị thời gian, tinh thần học tập và một số công cụ hỗ trợ, đổi lại được tiếp cận một chương trình chuẩn hóa và hoàn toàn có thể áp dụng tại địa phương. Với nhiều giảng viên và cán bộ trung tâm khởi nghiệp, đây là cơ hội hiếm có để vừa nâng cao năng lực cá nhân, vừa mang về giá trị bền vững cho cộng đồng.

Nhiều học viên sau khi hoàn thành khóa học đã ví 15 ngày này như một “cuộc chạy marathon khởi nghiệp”. Dù lịch trình dày đặc, yêu cầu cao và liên tục đặt họ vào tình huống thử thách, nhưng kết quả mang lại lại vô cùng xứng đáng: tư duy thay đổi, kỹ năng trưởng thành, và trên hết là khả năng tự tin đứng lớp, huấn luyện và cố vấn cho thế hệ khởi nghiệp mới.

Giá trị lớn nhất của khóa học nằm ở sự lan tỏa. Học viên không chỉ dừng lại ở việc nâng cao trình độ cho bản thân, mà còn trở thành “hạt nhân khởi nghiệp” tại địa phương. Mỗi người sau khi trở về sẽ trực tiếp giảng dạy, tổ chức chương trình huấn luyện cho sinh viên và doanh nghiệp trẻ, đồng thời kết nối với nhà đầu tư, tổ chức và chuyên gia khác trong hệ sinh thái. Khi một cán bộ hay giảng viên trưởng thành, hàng trăm học viên khác sẽ được hưởng lợi, tạo nên hiệu ứng nhân rộng không ngừng.

Ở cấp độ quốc gia, chương trình này góp phần hình thành một hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững và tự chủ. Các trường đại học và trung tâm địa phương không còn phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài, mà có thể tự vận hành, phát triển và nâng cao chất lượng hỗ trợ khởi nghiệp. Đầu tư cho con người – cụ thể là đội ngũ giảng viên, cán bộ – chính là đầu tư cho sự phát triển dài hạn của đổi mới sáng tạo Việt Nam.

Khóa đào tạo 15 ngày không đơn thuần là một khóa học, mà là một hành trình chuyển đổi tư duy. Học viên vừa được trang bị nền tảng lý thuyết vững chắc, vừa trải nghiệm thực tế với các tình huống khởi nghiệp sát sườn. Từ đó, họ trở thành những người dẫn dắt, truyền cảm hứng và hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp tại địa phương.

Với triết lý “học để hành, hành để lan tỏa”, chương trình đã chứng minh rằng đầu tư đúng chỗ cho con người sẽ tạo nên hiệu ứng bền vững cho hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia.

_Khánh Chi_